Ρεμπέτικο «από τα φύλλα της καρδιάς»

Στο Κάφτονε Σταύρο κάφτονε του 1935, ένα από τα ωραιότερα τραγούδια του Μάρκου Βαμβακάρη, ο αργιλές είναι η αφορμή για να μιλήσει για τους φίλους του, για τον Σταύρο, για τον Γιώργο τον ξυλουργό, για τον Γιάννη τον αραμπατζή, δηλαδή για το «εμείς». Χρησιμοποιείται κυριολεκτικά και επαναλαμβάνεται η κλιτική αντωνυμία «μας» – δώσε του Νικολάκη μας / να βγάλει το μεράκι μας, λέει ο Βαμβακάρης, τζούρα δώσε του Μπάτη μας / του μόρτη του μπερμπάντη μας – και μέσα από αυτές τις αφηγήσεις για τη φιλία και την παρέα σηματοδοτείται η κοινότητα των μουσικών που δημιούργησε συλλογικά το ρεμπέτικο τραγούδι.

Wonderland #142
Ρεμπέτικο «από τα φύλλα της καρδιάς»

Η μουσική κοινότητα της δεκαετίας του 30 και του 40 χωρίς στερεότυπα, κουτσαβάκια και λουλάδες από το Μοναστηράκι.

Για κάθε ελπίδα που καίγεται φωτίζοντας τον κόσμο

Τα blues δεν είναι μόνο μουσική – ήταν πάντα ταυτισμένα με το κοινωνικό βίωμα της αφροαμερικανικής κοινότητας, και το ίδιο ισχύει και στην εποχή μας, την εποχή του κινήματος Black Lives Matter έναντια στις δολοφονίες αφροαμερικανών και αφροαμερικανίδων από την αστυνομία.

«Αρνήθηκα να δω το βίντεο της δολοφονίας», γράφει o Marquise Knox στο Journal of American Folklore αναφερόμενος στην εφιαλτική εικόνα του αστυνομικού που πιέζει με το γόνατό του τον George Floyd στον λαιμό, «και για να διατηρήσω την πνευματική μου υγεία, έγραψα αυτό το τραγουδι».

Είδες αυτούς τους μπάτσους να σκοτώνουν αυτόν τον άνθρωπο στον δρόμο;

Μας προειδοποιούσαν, μια μέρα θα είσαι εσύ ή εγώ στη θέση του

Έτσι γράφτηκε το Υοu or Me, ένα από  τα σημαντικότερα σύγχρονα τραγούδια πολιτικής διαμαρτυρίας. «Πολλοί μιλουν για τα blues σα να είναι μόνο μουσική», λέει ο Μarquise Κnox στον ραδιοσταθμό KDHΧ, «τα blues όμως είναι η προφορική ιστορία της ύπαρξης των μαύρων σε αυτήν τη χώρα».

Wonderland #130

Dreams survive and hope burns bright

Για όλα τα όνειρα που άντεξαν και κάθε ελπίδα που καίγεται φωτίζοντας τον κόσμο: ο εκρηκτικός ήχος και ο πολιτικοποιημένος λόγος των σύγχρονων blues ενάντια στην εκμετάλλευση και τον ρατσισμό, μέσα από τη μουσική του Gary Clark Jr., της Shemekia Copeland και του Marquise Knox (φωτογραφία: David E. Jackson)

Το φως που έλαμπε μέσα στα μάτια τους

«Έμενε μισή ώρα μακριά από εκεί που μεγάλωσα, αλλά δε συναντηθήκαμε ποτέ», γράφει η Patti Smith στο New Yorker αποχαιρετώντας τον Tom Verlaine όταν αυτός έφυγε, πέρσι, από τη ζωή. Οι δρόμοι τους είχαν διασταυρωθεί το 1974 στη Νέα Υόρκη – τη δεύτερη φορά που θα συναντηθούν, ο Tom παίζει με τους Television μπροστά σε μια χούφτα ανθρώπους στο CBGB, το ιστορικό club-επίκεντρο της underground σκηνής της εποχής. Και η Patti γράφει για εκείνο το βράδυ: «τον κοίταζα να παίζει και σκεφτόμουν, αν ήμουν αγόρι, θα ήμουν αυτός».

Η μουσική πορεία και των δύο, αλλά και η συχνή τους συνεργασία, ασκεί μέχρι σημερα καταλυτική επιρροή σε όλο το φάσμα του εναλλακτικού ήχου ακριβώς γιατί δε χωράει κάτω από καμία ταμπέλα. Σαν κελάιδισμα χιλιάδων πουλιών θα πει αργότερα η Patti Smith ότι ακούγεται  η κιθάρα του Tom Verlaine, o οποίος όταν ρωτήθηκε από τους New York Times πώς πρέπει να συνοψιστεί η ζωή του, απάντησε ότι «αγωνίστηκε για να μην κάνει επαγγελματική καριέρα».

Wonderland #155
Το φως που έλαμπε μέσα στα μάτια τους

Ο πρωτοπόρος ήχος και η κοινή πορεία της Patti Smith και του Tom Verlaine των Τelevision μέσα από studio, live και bootleg ηχογραφήσεις

Κι αν πέσω, μπορεί να σου ζητήσω βοήθεια

«Είναι σημαντικό να σταματήσεις να κοροϊδεύεις τον εαυτό σου και να αποδεχτείς την ευαλωτότητά σου ως άνθρωπος και ως άνδρας χωρίς να φοβάσαι ότι θα γίνει αντιληπτή ως αδυναμία», έτσι λέει ο Gary Clark Jr. για την ανδρική ευαλωτότητα στη συνέντευξή του με τον Questlove των The Roots. Και φέρνει σαν παράδειγμα το Habits, ένα κομμάτι που «δε μπορούσα να ηχογραφήσω ούτε μια φορά χωρίς να συγκινηθώ», προσθέτει δείχνοντας την άκρη του ματιού του.

Γιατί αυτό είναι το πρόβλημα: δεν έχουμε καλή σχέση με τα συναισθήματά μας και δυσκολευόμαστε να τα διαχειριστούμε. Έχουμε μάθει να αποφεύγουμε τη συγκίνηση, όπως και την έκφραση πόνου ή φόβου, εξισώνοντάς τα με την αδυναμία. Και αν δε μπορούμε να αποδεχτούμε τα ίδια μας τα συναισθήματα, αν δε μπορούμε δηλαδή να έχουμε μια ισορροπημένη σχέση με τον εαυτό μας, πώς μπορούμε να αποδεχτούμε τα συναισθήματα των άλλων, να τους συναισθανθούμε, να συνδεθούμε μαζί τους συναισθηματικά;  Και έτσι, αυτή η στρεβλή αντίληψη, να υποκρινόμαστε δηλαδή ότι είμαστε «δυνατοί» ενώ στην πραγματικότητα είμαστε συναισθηματικά ανεπαρκείς, γίνεται πηγή τοξικότητας και συμπεριφορών επιβολής και κακοποίησης.

Wonderland #154

Κι αν πέσω, μπορεί να σου ζητήσω βοήθεια

Nέες κυκλοφορίες από το ριζοσπαστικό hip hop της 0-100 Seirene μέχρι τον desert blues ήχο του Mdou Moctar, και από τη συνάντηση της κλασσικής των Kronos Quartet με την jazz του Sun Ra μέχρι το ατμοσφαιρικό melodic death metal των Dark Tranquillity – μαζί, η μουσική του Gary Clark Jr. ως αντίδοτο στην τοξική αρρενωπότητα