Ιστορίες ενδυνάμωσης σαν λαμπερά αστέρια

Ένα πλήθος διαφορετικών φύλων, φυλών και ηλικιών κρατάει επιγραφές για τη σημασία του φεμινισμού, της ισότητας και της διαθεματικότητας, μαζί και γνωστοί μουσικοί όπως η Allison Russell και ο Tom Morello – όλα αυτά στο video clip που συνοδεύει τη διασκευή του She’s A Rainbow των Rolling Stones από την Molly Tuttle, χαρισματική σύγχρονη μουσικό και πρώτη γυναίκα που βραβεύτηκε ως κιθαρίστρια της χρονιάς στα Διεθνή Βραβεία Bluegrass  το 2017 και το 2018, ενώ το 2023 βραβεύτηκε επίσης με Grammy.

Πιο σημαντικό όμως από οποιοδήποτε  βραβείο είναι το βλέμμα της. «Έξω από το πλαίσιο του», λέει για αυτό το κομμάτι στο PBS, «μου ακούγεται σαν ένα φεμινιστικό τραγούδι ενδυνάμωσης». Και αυτό ακριβώς επιδίωκε με τις διασκευές που περιλαμβάνει το album ​.​.​.but Ι’d rather be with you, το οποίο ηχογράφησε κατά της διάρκεια της καραντίνας του 2020: «ήθελα  να αναποδογυρίσω τα τραγούδια, να τα ερμηνεύσω από εντελώς διαφορετική οπτική». 

f

Wonderland #158

Ιστορίες ενδυνάμωσης σαν λαμπερά αστέρια

Γυναικείες αφηγήσεις, φεμινιστικές κριτικές και διαφυλετικές συνεργασίες στον σύγχρονο ήχο της alternative country / americana σκηνής – ή, αλλιώς, για να τελειώνουμε με τον μύθο περί συντηρητικής μουσικής από και για λευκούς άνδρες

Το μινόρε των Χριστουγέννων

Κι όμως, δεν έχουμε όλοι και όλες αρκετά χρήματα, ούτε πάντα τους αγαπημένους μας κοντά, ούτε είμαστε μόνιμα σε καλή συναισθηματική ή σωματική κατάσταση,  και τότε δε χωράμε στη συμβατική χαρά και κατανάλωση των γιορτών.

Κι όμως, δεν είμαστε μόνοι, ούτε οι μόνοι, και χωράμε πάντα ο ένας στην αλήθεια της άλλης και φυσικά στη μουσική: 12 + 1 κομμάτια για το είναι, και όχι το φαίνεσθαι, των Χριστουγέννων

Wonderland #137
Το μινόρε των Χριστουγέννων

Για το συλλογικό πνεύμα της jazz

To καινοτόμο hard bop που έπαιζαν οι Art Blakey & The Jazz Messengers ήταν εξέλιξη της bop πρωτοπορίας της δεκαετίας του 40, με κύρια μορφή τον Charlie Parker, και ταυτόχρονα γέφυρα προς τη ριζοσπαστική free jazz της δεκαετίας του 60, με κύρια μορφή τον John Coltrane. Αν και μόνο αυτό θα αρκούσε για να τους εξασφαλίσει μια διακεκριμένη θέση στην ιστορία της μουσικής, το συγκρότημα εξέφρασε επιπλέον τη συλλογικότητα και το συνεργατικό πνεύμα της jazz με μοναδικό τρόπο. 

Ο Art Blakey υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους ντράμερς όλων των εποχών, ταυτόχρονα όμως οι Jazz Messengers υπήρξαν μουσικό εργαστήριο και πλατφόρμα ανάδειξης νέων ταλέντων: πρακτικά το συγκρότημα λειτούργησε στις τέσσερις δεκαετίες της πορείας του σαν μια άτυπη μουσική ακαδημία καθιερώνοντας μουσικούς που έπαιξαν στη συνέχεια κομβικό ρόλο στην εξέλιξη της jazz. 

Η εκρηκτική αλλά ταυτόχρονα μελωδική και πάντα ριζωμένη στα blues μουσική των Art Blakey & The Jazz Messengers συνέδεσε το παρελθόν και το μέλλον της jazz και ο εξπρεσιονιστικός ήχος τους παραμένει διαχρονικός, όπως στο θρυλικό Μoanin’ από το ομώνυμο album του 1958 – σύνθεση του πιανίστα Bobby Timmons που το ερμήνευσε με τον τρομπετίστα Lee Morgan, τον σαξοφωνίστα Benny Golson, τον  μπασίστα Jymie Merritt και φυσικά τον Art Blakey στα ντραμς.

 

Wonderland #110
Freedom riders

Η καταιγίδα που ονομάζεται Art Blakey & The Jazz Messengers και οι κορυφαίες συμπράξεις με τους Thelonious Monk, Sonny Rollins και John Coltrane

Στην άκρη της ερήμου και ακόμα πιο μακριά

Ο θρύλος των Yawning Man είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τη δημιουργία της σκηνής της Palm Desert. Παρότι το πρώτο επίσημο album τους θα κυκλοφορήσει μόλις το 2005, υπήρξαν όχι απλά ενεργοί αλλά καθοριστικά επιδραστικοί από τα τέλη της δεκαετίας του 80 παίζοντας σε αυτοοργανωμένες συναυλίες στις ακατοίκητες περιοχές της ερήμου της νότιας Καλιφόρνια – τα περίφημα generator parties, που ονομάστηκαν έτσι γιατί χρησιμοποιούσαν φορητές βενζινοκίνητες γεννήτριες.

Αυτές οι γιορτές της κοινότητας διαμόρφωσαν τον ήχο της σκηνής εκτός της εμπορικής λογικής – είτε mainstream είτε εναλλακτικής – συναυλιακών χώρων, ραδιοφωνικών σταθμών, δισκογραφικών εταιριών κ.λπ.. Οι μουσικοί αυτοσχεδίαζαν ελεύθερα και για όσο χρόνο ήθελαν: παίζαμε με φυσικότητα αυτό που είχαμε μέσα μας, λέει o κιθαρίστας των Yawning Man Gary Arce, αφήναμε τους εαυτούς μας ελεύθερους όπως αντίστοιχα δεν υπήρχαν φράχτες στον ανοιχτό ορίζοντα της ερήμου. 

Είναι το καλύτερο συγκρότημα που έχω δει ποτέ, λέει o Brant Bjork, ντράμερ των Kyuss εκείνη την εποχή – και ο ατμοσφαιρικός, κινηματογραφικός θα έλεγε κανείς, ήχος των Yawning Man συνεχίζει το ταξίδι του στην έρημο μέχρι σήμερα.

 

Wonderland #147
Στην άκρη της ερήμου και ακόμα πιο μακριά

O ατμοσφαιρικός και πρωτοπόρος ήχος της Palm Desert Scene από τους Yawning Man και τις αυτοοργανωμένες συναυλίες στην έρημο μέχρι τους Kyuss, τους Fu Manchu και τον αστερισμό των σύγχρονων συνεργατικών σχημάτων Big Scenic Nowhere, Yawning Balch και Zun.

Από την κοινότητα και για την κοινότητα

11 Αυγούστου του 1973 είναι η συμβολική ημερομηνία γέννησης του hip hop στο Bronx. Στην οδό Sedgwick Avenue, στο νούμερο 1520, σε ένα θηριώδες κτίριο 100 διαμερισμάτων έγινε το party που οργάνωσε ένα νεαρό κορίτσι, η Cindy Campbell, και έπαιξε μουσική ο αδερφός της, ο οποίος ονομαζόταν Clive αλλά τον φώναζαν Hercules επειδή ήταν μεγαλόσωμος. Αυτός ήταν ο DJ Kool Herc, μόλις 18 χρονών τότε, που έπαιζε funk μιξάροντας δύο αντίτυπα του ίδιου δίσκου ώστε να παρατείνει τα ορχηστρικά του μέρη – αυτή η τεχνική θα ονομαστεί αργότερα breakbeat.

H ημερομηνία είναι φυσικά συμβολική γιατί το hip hop γεννήθηκε συλλογικά, όχι από το όποιο ένα άτομο αλλά από την κοινότητα, τα μέλη της οποίας μάθαιναν το ένα από το άλλο και επηρέαζαν το ένα το άλλο. Και όπως έχουμε ξαναπεί και επιμένουμε, όλα τα υπόλοιπα, π.χ. ποιος ήταν πρώτος και δήθεν τον ξέρουμε εμείς και δήθεν είμαστε κάτι σπουδαίο, δεν αφορούν αυτήν την εκπομπή. Από αυτά τα άτυπα, αυτοοργανωμένα bloc parties και street parties, δηλαδή στη γειτονιά και τον δρόμο αντίστοιχα, ξεκινούν τα πέντε κύρια χαρακτηριστικά της hip hop κουλτούρας:  

DJing – οι τεχνικές των DJs όπως breakbeat, scratching κ.λπ. που συγκροτούν τη μουσική, κυρίως ρυθμική, βάση

ΜCing – οι ρίμες και ο λόγος των MCs, τα rap φωνητικά που αρθρώνουν το βίωμα της κοινότητας

Breakdancing – η σωματική έκφραση της κοινότητας μέσω του νέου είδους χορού των b-boys και b-girls

Graffiti – η αισθητική έκφραση της κοινότητας που διεκδικεί παρουσία στον δημόσιο χώρο της γειτονιάς και της πόλης

Knowledge – η γνώση που παράγει η κοινότητα για την καθημερινότητά της και την ιστορία της, η κοινωνικά ενσυνείδητη και από τα κάτω εκπαίδευση των μελών της 

Wonderland #123
Hard times & hard beats

Η γέννηση της hip hop κουλτούρας και η εξέλιξή της σε παγκόσμια μουσική γλώσσα των από κάτω, από τη Νέα Υόρκη της δεκαετίας του 70 μέχρι τον σύγχρονο ήχο

Όχι με έναν κρότο αλλά με έναν λυγμό

«Έτσι τελειώνει ο κόσμος, όχι με έναν κρότο αλλά με έναν λυγμό» – με αυτόν τον στίχο κλείνει ο T. S. Eliot το ποίημα του οι Κούφιοι Άνθρωποι, ένα από τα σημαντικότερα έργα του μοντερνισμού. Και τα δύο αυτά στοιχεία, ο κρότος και ο λυγμός, η καταλυτική ένταση και η ακαταμάχητη ευαισθησία, είναι ακρογωνιαίοι λίθοι της μουσικής των Cult of Luna και της αισθητικής των ηχητικών τους τοπίων.

Όπως χαρακτηριστικά συμβαίνει σε κομμάτια διαφορετικά αλλά με εξίσου απαράμιλλη δυναμική και εκφραστικότητα, σαν το Inside of a dream, με τη συμμετοχή του Mark Lanegan στα φωνητικά, αλλά και το An offering to the wild, την εμβληματική σύνθεση του αποτελεί πυρήνα του πλέον πρόσφατου album τους. Ίσως κάπως έτσι να ακούγεται η μουσική στο τέλος του κόσμου, όπως κι αν το αντιλαμβάνεται κανείς συμβολικά.

Παράλληλα, μουσικοί αυτού του επιπέδου θα μπορούσαν αν ήθελαν να χρησιμοποιήσουν μόνο καθαρά φωνητικά, να εστιάσουν στις μελωδίες, να απλοποιήσουν τις ενορχηστρώσεις, να μειώσουν τις διάρκειες των κομματιών, να κανουν με άλλα λόγια το έργο τους εύπεπτο και ελκυστικό σε ένα ευρύτερο ακροατήριο. Οι Cult of Luna δεν έχουν καμία τέτοια επιθυμία. 

Η μουσική που παίζουν αλλά και τα φωνητικά που χρησιμοποιούν είναι  παραδειγματικά της καλλιτεχνικής τους ακεραιότητας, τόσο ως αισθητική επιλογή όσο και ως φωνητική τεχνική. Και από αυτήν την άποψη, το έργο των Cult of Luna επαναπροσδιορίζει συνολικά τον τρόπο που η μουσική παίζεται και ακούγεται κατά την ίδια έννοια που η θέαση του κόσμου από μια βουνοκορφή επαναπροσδιορίζει την αντίληψη μας για αυτόν.

Wonderland #113
As the one who lives inside a dream

Πρωτοποριακές post-rock και post-metal κυκλοφορίες, πάντα και μόνο για ανοιχτές καρδιές – και ξέρετε τι παθαίνουν οι καρδιές όταν είναι ανοιχτές

Τότε είχα φωτιά στο στόμα μου

Το Fire In My Mouth είναι η θυελλώδης μουσική που έγραψε η Julia Wolfe για τις μετανάστριες εργάτριες στην κλωστοϋφαντουργία και τον αγώνα τους στις αρχές του 20^ου αιώνα στην Νέα Υόρκη – με σκοπό, ωστόσο, να μιλήσει για τη δική μας εποχή. Στο έργο της ενσωματώνει τον λόγο εργατριών όπως η Clara Lemlich, η οποία  επέμεινε στην συνδικαλιστική της δράση παρότι πληρωμένοι τραμπούκοι την χτύπησαν και της έσπασαν έξι πλευρά. «Τότε είχα φωτιά στο στόμα μου», θα πει χρόνια αργότερα σε συνέντευξή της.

Σε αυτό το ορατόριο συμμετέχουν η χορωδία δωματίου The Crossing  και η χορωδία Νέων της Πόλης της Νέας Υόρκης: 110 φωνές η πρώτη, 36 η δεύτερη, σύνολο 146 –  όσα και τα θύματα της φωτιάς στο εργοστάσιο Triangle Shirtwaist Factory στη Νέα Υόρκη το 1911. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη και με τα περισσότερα θύματα φωτιά στην ιστορία της πόλης. Οι εργατικοί αγώνες που ακολούθησαν, μαζί με αυτούς που είχαν προηγηθεί, οδήγησαν στην αλλαγή της νομοθεσίας υπέρ της ασφάλειας των εργαζομένων.

Wonderland #112
Fire in my mouth 

Σύγχρονη κλασσική μουσική – πολιτικοποιημένη, έμφυλη και ταξική: εργατικά τραγούδια από τους Kronos Quartet, η φεμινιστική όπερα της Ellen Reid, το ορατόριο της Julia Wolfe για τις μετανάστριες εργάτριες της Νέας Υόρκης, το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα σε έργα της Jessie Montgomery και της Zenobia Powell Perry και η σύνθεση του Carlos Simon για τις δολοφονίες αφροαμερικανών από την αστυνομία.

Ρεμπέτικο «από τα φύλλα της καρδιάς»

Στο Κάφτονε Σταύρο κάφτονε του 1935, ένα από τα ωραιότερα τραγούδια του Μάρκου Βαμβακάρη, ο αργιλές είναι η αφορμή για να μιλήσει για τους φίλους του, για τον Σταύρο, για τον Γιώργο τον ξυλουργό, για τον Γιάννη τον αραμπατζή, δηλαδή για το «εμείς». Χρησιμοποιείται κυριολεκτικά και επαναλαμβάνεται η κλιτική αντωνυμία «μας» – δώσε του Νικολάκη μας / να βγάλει το μεράκι μας, λέει ο Βαμβακάρης, τζούρα δώσε του Μπάτη μας / του μόρτη του μπερμπάντη μας – και μέσα από αυτές τις αφηγήσεις για τη φιλία και την παρέα σηματοδοτείται η κοινότητα των μουσικών που δημιούργησε συλλογικά το ρεμπέτικο τραγούδι.

Wonderland #142
Ρεμπέτικο «από τα φύλλα της καρδιάς»

Η μουσική κοινότητα της δεκαετίας του 30 και του 40 χωρίς στερεότυπα, κουτσαβάκια και λουλάδες από το Μοναστηράκι.

Για κάθε ελπίδα που καίγεται φωτίζοντας τον κόσμο

Τα blues δεν είναι μόνο μουσική – ήταν πάντα ταυτισμένα με το κοινωνικό βίωμα της αφροαμερικανικής κοινότητας, και το ίδιο ισχύει και στην εποχή μας, την εποχή του κινήματος Black Lives Matter έναντια στις δολοφονίες αφροαμερικανών και αφροαμερικανίδων από την αστυνομία.

«Αρνήθηκα να δω το βίντεο της δολοφονίας», γράφει o Marquise Knox στο Journal of American Folklore αναφερόμενος στην εφιαλτική εικόνα του αστυνομικού που πιέζει με το γόνατό του τον George Floyd στον λαιμό, «και για να διατηρήσω την πνευματική μου υγεία, έγραψα αυτό το τραγουδι».

Είδες αυτούς τους μπάτσους να σκοτώνουν αυτόν τον άνθρωπο στον δρόμο;

Μας προειδοποιούσαν, μια μέρα θα είσαι εσύ ή εγώ στη θέση του

Έτσι γράφτηκε το Υοu or Me, ένα από  τα σημαντικότερα σύγχρονα τραγούδια πολιτικής διαμαρτυρίας. «Πολλοί μιλουν για τα blues σα να είναι μόνο μουσική», λέει ο Μarquise Κnox στον ραδιοσταθμό KDHΧ, «τα blues όμως είναι η προφορική ιστορία της ύπαρξης των μαύρων σε αυτήν τη χώρα».

Wonderland #130

Dreams survive and hope burns bright

Για όλα τα όνειρα που άντεξαν και κάθε ελπίδα που καίγεται φωτίζοντας τον κόσμο: ο εκρηκτικός ήχος και ο πολιτικοποιημένος λόγος των σύγχρονων blues ενάντια στην εκμετάλλευση και τον ρατσισμό, μέσα από τη μουσική του Gary Clark Jr., της Shemekia Copeland και του Marquise Knox (φωτογραφία: David E. Jackson)

Το φως που έλαμπε μέσα στα μάτια τους

«Έμενε μισή ώρα μακριά από εκεί που μεγάλωσα, αλλά δε συναντηθήκαμε ποτέ», γράφει η Patti Smith στο New Yorker αποχαιρετώντας τον Tom Verlaine όταν αυτός έφυγε, πέρσι, από τη ζωή. Οι δρόμοι τους είχαν διασταυρωθεί το 1974 στη Νέα Υόρκη – τη δεύτερη φορά που θα συναντηθούν, ο Tom παίζει με τους Television μπροστά σε μια χούφτα ανθρώπους στο CBGB, το ιστορικό club-επίκεντρο της underground σκηνής της εποχής. Και η Patti γράφει για εκείνο το βράδυ: «τον κοίταζα να παίζει και σκεφτόμουν, αν ήμουν αγόρι, θα ήμουν αυτός».

Η μουσική πορεία και των δύο, αλλά και η συχνή τους συνεργασία, ασκεί μέχρι σημερα καταλυτική επιρροή σε όλο το φάσμα του εναλλακτικού ήχου ακριβώς γιατί δε χωράει κάτω από καμία ταμπέλα. Σαν κελάιδισμα χιλιάδων πουλιών θα πει αργότερα η Patti Smith ότι ακούγεται  η κιθάρα του Tom Verlaine, o οποίος όταν ρωτήθηκε από τους New York Times πώς πρέπει να συνοψιστεί η ζωή του, απάντησε ότι «αγωνίστηκε για να μην κάνει επαγγελματική καριέρα».

Wonderland #155
Το φως που έλαμπε μέσα στα μάτια τους

Ο πρωτοπόρος ήχος και η κοινή πορεία της Patti Smith και του Tom Verlaine των Τelevision μέσα από studio, live και bootleg ηχογραφήσεις

Κι αν πέσω, μπορεί να σου ζητήσω βοήθεια

«Είναι σημαντικό να σταματήσεις να κοροϊδεύεις τον εαυτό σου και να αποδεχτείς την ευαλωτότητά σου ως άνθρωπος και ως άνδρας χωρίς να φοβάσαι ότι θα γίνει αντιληπτή ως αδυναμία», έτσι λέει ο Gary Clark Jr. για την ανδρική ευαλωτότητα στη συνέντευξή του με τον Questlove των The Roots. Και φέρνει σαν παράδειγμα το Habits, ένα κομμάτι που «δε μπορούσα να ηχογραφήσω ούτε μια φορά χωρίς να συγκινηθώ», προσθέτει δείχνοντας την άκρη του ματιού του.

Γιατί αυτό είναι το πρόβλημα: δεν έχουμε καλή σχέση με τα συναισθήματά μας και δυσκολευόμαστε να τα διαχειριστούμε. Έχουμε μάθει να αποφεύγουμε τη συγκίνηση, όπως και την έκφραση πόνου ή φόβου, εξισώνοντάς τα με την αδυναμία. Και αν δε μπορούμε να αποδεχτούμε τα ίδια μας τα συναισθήματα, αν δε μπορούμε δηλαδή να έχουμε μια ισορροπημένη σχέση με τον εαυτό μας, πώς μπορούμε να αποδεχτούμε τα συναισθήματα των άλλων, να τους συναισθανθούμε, να συνδεθούμε μαζί τους συναισθηματικά;  Και έτσι, αυτή η στρεβλή αντίληψη, να υποκρινόμαστε δηλαδή ότι είμαστε «δυνατοί» ενώ στην πραγματικότητα είμαστε συναισθηματικά ανεπαρκείς, γίνεται πηγή τοξικότητας και συμπεριφορών επιβολής και κακοποίησης.

Wonderland #154

Κι αν πέσω, μπορεί να σου ζητήσω βοήθεια

Nέες κυκλοφορίες από το ριζοσπαστικό hip hop της 0-100 Seirene μέχρι τον desert blues ήχο του Mdou Moctar, και από τη συνάντηση της κλασσικής των Kronos Quartet με την jazz του Sun Ra μέχρι το ατμοσφαιρικό melodic death metal των Dark Tranquillity – μαζί, η μουσική του Gary Clark Jr. ως αντίδοτο στην τοξική αρρενωπότητα

Για την Παλαιστίνη

Ο Antoine de Saint-Exupéry γνώρισε τον Μικρό Πρίγκηπα στην έρημο Σαχάρα, όπου είχε λόγω βλάβης προσγειώσει το αεροπλάνο του – έτσι λέει το παραμύθι. Ο παλαιστίνιος Μικρός Πρίγκηπας, ωστόσο, που έχει ζωγραφίσει ο Antonio Rodriguez αποδίδοντας τόσο εύστοχα αυτό που συμβαίνει στη Γάζα, ο πεθαμένος αυτός παλαιστίνιος Μικρός Πρίγκηπας με τον πλανήτη του βομβαρδισμένο και κατεστραμμένο, αυτός δεν είναι παραμύθι, υπάρχει πράγματι.

Υπάρχει στα πρόσωπα παιδιών όπως ο Faris Odeh. Έτσι έλεγαν το 14χρονο παιδί που στέκεται μπροστά σε ένα τανκ με μια πέτρα στο χέρι στην εμβληματική φωτογραφία που έβγαλε ο Laurent Rebours στις 29 Οκτωβρίου του 2000. Έντεκα μέρες μετά, ο Faris Odeh δολοφονήθηκε. Και όπως λέει το ομώνυμο τραγούδι της Rim Banna:

Η πεταλούδα θα σε μεταφέρει στην πλάτη ενός σύννεφου

Η γαζέλα θα τρέξει μαζί σου μέχρι τον κούφιο πλάτανο

Και το άρωμα του ψωμιού θα σε πάει στην αγκαλιά της μητέρας σου

Wonderland #153 

Για την Παλαιστίνη

«Ο Θεός έγινε πρόσφυγας»: η μουσική της ελευθερίας και της αλληλεγγύης από την Παλαιστίνη και για την Παλαιστίνη, από τα εμβληματικά τραγούδια της Rim Banna μέχρι το σύγχρονο ριζοσπαστικό hip hop 

Σύγχρονη jazz χωρίς όρια

Η αλήθεια είναι ότι δεν συναντάει κανείς συχνά μουσικούς τόσο σημαντικούς όσο η Lakecia Benjamin – ούτε συνθέσεις όπως το Amerikkan Skin, το οποίο ανοίγει το άλμπουμ Phoenix με ήχους σειρήνων και πυροβολισμών, αλλά και το εξής απόσπασμα από ομιλία της Angela Davis το 2019: «η επαναστατική ελπίδα βρισκεται μεταξύ των γυναικών που έχουν εγκαταλειφθεί από την ιστορία [...] Πιστεύω πραγματικά, και οι άνδρες πρέπει να το επικροτήσουν αυτό, ότι αυτή είναι η εποχή των γυναικών».

Στo Amerikkan Skin ο εκρηκτικός ήχος του σαξόφωνου της Lakecia Benjamin ακούγεται σαν ένα καταλυτικό κάλεσμα σε διάλογο, και o διάλογος θα επιτευχθεί μέσω του συλλογικού αυτοσχεδιασμού και θα κορυφωθεί με τις ερωτοαπαντήσεις σαξόφωνου και τρομπέτας – και αυτό το συναίσθημα, αυτό το πέρασμα από το ατομικό στο συλλογικό, μόνο η free jazz μπορεί να το εκφράσει με τέτοια ένταση.

Με άλλα λόγια, η πρωτοποριακή, φεμινιστική και ριζοσπαστική μουσική της Lakecia Benjamin δεν κάνει καμία υποχώρηση – κι αν έχει σημασία η ευρεία αναγνώρισή της, ακόμα και από mainstream πηγές όπως οι New York Times, είναι ακριβώς επειδή δεν έχει κάνει καμία υποχώρηση για να την κερδίσει. Καθόλου τυχαία, στο Phoenix θα (ξανα)συναντήσουμε ως παραγωγό την Terri Lynn Carrington, θρυλική μορφή της σύγχρονης jazz που έχει συμβάλλει στην ανάδειξη του έργου των γυναικών μουσικών.

Wonderland #146
Σύγχρονη jazz χωρίς όρια

Νέες κυκλοφορίες από τον θυελλώδη ήχο του Kamasi Washington και των Ulysses Owens Jr. & Generation Y στις μελωδίες του Ambrose Akinmusire, της Meshell Ndegeocello & της Norah Jones, και από την πρωτοποριακή φεμινιστική free jazz της Lakecia Benjamin και της Matana Roberts στην μεταποικιακή κριτική των Irreversible Entanglements – μαζί, δυο λόγια για τη δικαιοσύνη από την υπόθεση Κολωνού μέχρι την επίθεση στη Γάζα

Από τα blues στην country και ακόμα πιο μακριά

Η συζήτηση για τη μουσική δεν είναι ποτέ πολιτικά ουδέτερη – πολύ δε περισσότερο, όταν το μάρκετινγκ της μουσικής βιομηχανίας συνδέεται με τις φυλετικές διακρίσεις και την ιστορία του ρατσισμού.

Όπως γράφει η Rhiannon Giddens στον Guardian, ο διαχωρισμός της μουσικής σε είδη είναι προϊόν του καπιταλισμού: η μουσική βιομηχανία διαφοροποιεί τα προϊόντα της και αυξάνει τα κέρδη της δημιουργώντας διαφορετικά καταναλωτικά κοινά. Πολύ νωρίς, από τη δεκαετία του 20 οι δισκογραφικές εταιρίες ηχογραφούσαν και προωθούσαν τους λευκούς μουσικούς ως hillbilly (‘χωριάτικη’) μουσική και τους μαύρους μουσικούς ως race (φυλετική) μουσική, κατηγορίες που τη δεκαετία του 60 θα εξελιχθούν σε country και R&B αντίστοιχα, τη δεκαετία του 80 σε rock και hip hop κ.λπ.

Αυτά τα εργαλεία μάρκετινγκ της μουσικής βιομηχανίας ξαναγράφουν σταδιακά την ιστορία: ηχογραφώντας και προωθώντας μόνο τα τραγούδια λευκών μουσικών ως country δημιουργείται μια πλασματική εικόνα της country ως αποκλειστικά «λευκής» μουσικής – εικόνα που παραβλέπει τον ρόλο των μαύρων μουσικών ως εμπνευστών και συνδιαμορφωτών του είδους, αλλά και τη χρήση οργάνων όπως το μπάντζο που προέρχεται από τη μουσική παράδοση της αφροαμερικανικής κοινότητας.

Κομβική σημασία όμως για τη μουσική βιομηχανία έχει και η προώθηση μέσω ραδιοφωνικών σταθμών αφιερωμένων στο είδος, που μέχρι σήμερα λειτουργούν ως πυλωροί και διαμορφωτές των ορίων του τι είναι και τι δεν είναι αποδεκτό ως «country» – ορίων που συνάδουν με τον εγγενή ρατσισμό της μουσικής βιομηχανίας και την ιδεολογία της λευκής ανωτερότητας.

Wonderland #151
Από τα blues στην country και ακόμα πιο μακριά

Ποιος γράφει την ιστορία της μουσικής και ποιος αποκλείεται από αυτήν; Πώς συνδέονται οι δισκογραφικές εταιρείες και οι ραδιοφωνικοί σταθμοί με τις φυλετικές διακρίσεις; Γιατί έχει τόσο αντιρατσιστική όσο και μουσική σημασία η σύγχρονη country / americana σκηνή;

Το μινόρε της χώρας των θαυμάτων

Θαύματα γίνονται μόνο από τα κάτω, για αυτό άλλωστε αγαπάμε τόσο πολύ τις ελάσσονες κλίμακες. Τα χαμηλά κουρδίσματα της καρδιάς είναι ο μόνος τρόπος που έχουμε για να ζεσταθούμε αλλά και για να ζεστάνουμε – στο μέτρο του δυνατού και του αδύνατου – το ξέσπασμα κάθε φωτός ενάντια στην επέλαση κάθε σκότους.