Εργάτρια, ποιήτρια, τραγουδίστρια, συνθέτρια, συγγραφέας, φωτογράφος, είναι μερικές από τις ιδιότητες που έχει η Patti Smith, η εμβληματική αλλά και αντισυμβατική αυτή μουσικός. Κοινός και επίμονος άξονας στο έργο της είναι η δυνατότητα μας να φτιάξουμε συλλογικά έναν καλύτερο κόσμο ενάντια σε κοινωνικές ανισότητες, διακρίσεις και προκαταλήψεις, πολέμους και περιβαλλοντικές καταστροφές. Tο People Have the Power, από το album Dream of Life του 1988, δείχνει, ίσως περισσότερο από κάθε άλλο τραγούδι της, πόσο πολύ μας εμπιστεύεται η Patti, πόσο πολύ πιστεύει σε εμάς.
H Patti Smith έχει προλεταριακή καταγωγή, η μητέρα της ήταν σερβιτόρα και ο πατέρας της βιομηχανικός εργάτης. Η ίδια έχει σκιαγραφήσει τη δική της εμπειρία στο εργοστάσιο με μελανά χρώματα: σκληρή δουλειά, μονοτονία και αδιέξοδο, δηλαδή αλλοτρίωση, όπως έλεγε κάποτε ο παππούς Κάρολος στο Κεφάλαιο. Ταυτόχρονα, η φτωχή εργάτρια Patti βίωσε μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη και το μωρό της δόθηκε αναγκαστικά για υιοθεσία.
Η εμπειρία της στο εργοστάσιο καταγράφεται στην πρώτη της κυκλοφορία, το single Hey Joe του 1974, το οποίο περιλαμβάνει ως b-side τo Piss Factory. Εδώ, η δουλειά στο εργοστάσιο επιβάλλεται από την ανάγκη της επιβίωσης και χαρακτηρίζεται, δυστυχώς, από την απουσία συντροφικότητας και συλλογικής συνείδησης μεταξύ των εργατών. Από εδώ επίσης ξεκινάει, ως επιθυμία, η διαφυγή της Patti στη Νέα Υόρκη.
Στη Νέα Υόρκη η Patti είναι μια φτωχή υπάλληλος σε βιβλιοπωλείο που αναγκάζεται να κοιμηθεί κάποιες φορές στα παγκάκια. Την ίδια εποχή, στα τέλη της δεκαετίας του 60, θα συναντήσει τον Robert Mapplethorpe, με τον οποίο θα έχουν μια προσωρινή ερωτική σχέση και θα παραμείνουν φίλοι μέχρι το θάνατό του από AIDS το 1988. Στη Νέα Υόρκη θα συγκατοικήσουν και θα περάσουν μαζί την ιδιαίτερη εκείνη περίοδο που διαμορφώνονται και οι δύο ως καλλιτέχνες – εκείνη ως ποιήτρια και μουσικός, εκείνος ως φωτογράφος.
Η Patti Smith δεν έπαψε ποτέ να κυκλοφορεί συναρπαστική μουσική, όπως θα ακούσουμε στη συνέχεια, ούτε όμως προσαρμόστηκε στον παραδοσιακό κύκλο παραγωγής της μουσικής βιομηχανίας που συνεπάγεται τη συνεχή διαδοχή μεταξύ περιοδειών και κυκλοφοριών νέων άλμπουμς. Αντίθετα, απείχε επανειλημμένα από τη δισκογραφία, αφιερώνοντας πολύτιμο χρόνο στους δικούς της ανθρώπους, και αργότερα αντιμετωπίζοντας απώλειες και πένθη, και επέστρεφε με βάση δικούς της μουσικούς, και όχι αλλότριους εμπορικούς, λόγους.
Το έργο και η πρακτική της Patti Smith δε χωράει κάτω από καμία συμβατική ταμπέλα, ούτε σε αυθαίρετους και αναδρομικούς χαρακτηρισμούς, π.χ. ιέρεια, νονά, γιαγιά κ.λπ. του punk, οι οποίοι είναι εξόφθαλμα αντίθετοι με τον δικό της λόγο. Η μουσική της Patti Smith ήταν και παραμένει πάντα στραμμένη προς ένα ανθηρό μέλλον και ταυτόχρονα ριζωμένη σε ένα καλλιτεχνικό παρελθόν που εκτείνεται από τον Arthur Rimbaud στον Jimi Hendrix, αντλεί δυνάμεις από τον απελευθερωτικό αυτοσχεδιασμό της jazz του John Coltrane και προσανατολίζεται προς έναν ανθρωποκεντρισμό που αναζητά τον προσωπικό αλλά και συλλογικό αυτοπροσδιορισμό κοιτάζοντας επίπονα βιώματα στα μάτια.
«Το να είσαι καλλιτέχνης, αλλά και το να είσαι ανθρώπινο πλάσμα αυτήν την εποχή, είναι δύσκολο», λέει η ίδια στο Louisiana Literature Festival το 2012. «Περνάς τη ζωή σου προσπαθώντας να μείνεις υγιής, και να είσαι όσο μπορείς ευτυχισμένος κάνοντας αυτό που θέλεις. Μπορεί να θέλεις να κάνεις παιδιά, μπορεί να θέλεις να γίνεις φούρναρης, μπορεί να θέλεις να πας να ζήσεις σε ένα δάσος ή να σώσεις το περιβάλλον, ή να γράφεις σενάρια για τηλεοπτικές σειρές – δεν έχει σημασία. Αυτό που έχει σημασία είναι να ξέρεις τι θέλεις, να προσπαθείς να το υλοποιήσεις, και να καταλαβαίνεις ότι θα είναι δύσκολο, γιατί η ζωή είναι πραγματικά δύσκολη. Θα χάσεις ανθρώπους που αγαπάς, θα ραγίσει η καρδιά σου, κάποιες φορές θα αρρωστήσεις, κάποιες φορές θα πεινάσεις. Αλλά, από την άλλη πλευρά, θα έχεις τις πιο όμορφες εμπειρίες – κάποιες φορές αρκεί να κοιτάς τον ουρανό, κάποιες φορές είναι κάτι που έφτιαξες και νιώθεις υπέροχα, κάποιες φορές είναι κάποιος που αγαπάς, ή τα παιδιά σου. Υπάρχουν όμορφα πράγματα στη ζωή αλλά και το να υποφέρεις είναι μέρος της. [...] Είναι σαν μια διαδρομή με τα πάνω και τα κάτω της, δε θα είναι ποτέ τέλεια, θα έχει τέλειες στιγμές αλλά και δύσκολα σημεία, και συνολικά αξίζει τον κόπο
Η εμβληματική αλλά και αντισυμβατική μορφή της rock μουσικής: η εργάτρια, ποιήτρια, τραγουδίστρια, συνθέτρια, συγγραφέας και φωτογράφος με την ακλόνητη εμπιστοσύνη στη δυνατότητά μας να αλλάξουμε τον κόσμο.